Ιατροδικαστική Επιστήμη

Watch here the NYC Seminar on

Forensic Science: A Multidisciplinary and International Approach

Εδώ και πολλά χρόνια τα μέσα ενημέρωσης (τηλεοπτικές σειρές και βιβλία)  μέσω προγραμμάτων όπως το CSI και τα spin-offs του, το NCIS, το Bones, η Agatha Christie με τα έργα της Miss Marple και Hercule Poirot και ο Sherlock Holmes έχουν αιχμαλωτίσει τη φαντασία των ανθρώπων σχετικά με το έγκλημα και τον τρόπο αποκάλυψης του δράστη, χρησιμοποιώντας στοιχεία και τη λογική. Μέσω αυτών των τύπων μέσων ενημέρωσης και αφήγησης ιστοριών, οι άνθρωποι έμαθαν ότι υπάρχει ανάγκη για φυσικά στοιχεία που «δένουν» ή «αποδεικνύουν» ότι ο δράστης διέπραξε το έγκλημα και έτσι για πολλούς ανθρώπους ξεκίνησε η γοητεία της εγκληματολογικής επιστήμης.

Ιατροδικαστική επιστήμη

Η εγκληματολογική επιστήμη - σύμφωνα με έναν σύγχρονο ορισμό - σχετίζεται, χρησιμοποιείται και είναι κατάλληλη για το δικαστήριο. Πιο συγκεκριμένα, κάθε επιστήμη που χρησιμοποιείται για τους σκοπούς της επιβολής του νόμου μπορεί να θεωρηθεί ιατροδικαστική επιστήμη. Η χρήση της δεν είναι αποκλειστική σε ποινικές υποθέσεις, οι οποίες αποτελούν ένα μέρος όπου χρησιμοποιείται συχνότερα για τη δίωξη ενός δράστη ή για τον αποκλεισμό ενός υπόπτου, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αστικές διαφορές, για τη δημιουργία κυβερνητικών κανονισμών (τι είδους αποδεικτικά στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε δικαστικές διαδικασίες) και για την προστασία της δημόσιας υγείας. Ένας εγκληματολόγος επιστήμονας θα συμμετάσχει σε διαφορετικού τύπου διαδικασίες με αντικειμενικό τρόπο, δημιουργώντας μια επιστημονική ανάλυση αποδεικτικών στοιχείων. Μοναδικός στόχος είναι να αποκαλύψει την αλήθεια και να βοηθήσει το σύστημα δικαιοσύνης με το έργο του ώστε να επιτευχθεί η δίωξη των παραβατών ή στην ανατροπή άδικων καταδικαστικών αποφάσεων. 

 Ο ρόλος του ιατροδικαστή μπορεί να ποικίλλει. Από την εξέταση ενός τόπου εγκλήματος και την ανάλυση των ευρημάτων που βρίσκονται εκεί, έως την επανεξέταση στοιχείων από ανεξιχνίαστες υποθέσεις και από την επανάληψη της δίκης ή την άσκηση έφεσης. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι εγκληματολόγων επιστημόνων που καλύπτουν ένα φάσμα ειδικοτήτων, όπως η εξέταση ιχνών αποδεικτικών στοιχείων (τρίχες και ίνες, χρώματα και υφάσματα, γυαλί, χώμα κ.λπ.), η εγκληματολογική μοριακή βιολογία (DNA), η εξέταση πυροβόλων όπλων και αποτυπωμάτων εργαλείων, η αμφισβήτηση, η εγκληματολογική χημεία, η εξέταση εγγράφων, η εξέταση λανθανόντων δακτυλικών αποτυπωμάτων, η εξέταση πυρκαγιών και εκρηκτικών υλών, η εγκληματολογική τοξικολογία και τα ψηφιακά αποδεικτικά στοιχεία. Υπάρχουν περαιτέρω κλάδοι που βρίσκονται εκτός εργαστηρίων και τόπων εγκλήματος, όπως η ιατροδικαστική παθολογία, η ιατροδικαστική ψυχολογία, η ιατροδικαστική νοσηλευτική, η ιατροδικαστική ψυχιατρική, η ιατροδικαστική μηχανική και η ιατροδικαστική εντομολογία. Τα άτομα που εργάζονται στο πλαίσιο της ιατροδικαστικής μπορούν να εργαστούν σε γραφεία ιατροδικαστών, πανεπιστήμια, εργαστήρια, την αστυνομία και ιδιωτικά ιατρεία.

Ιατροδικαστική Ψυχολογία

 Τα τελευταία χρόνια ο τομέας της Ιατροδικαστικής Ψυχολογίας έχει γίνει ένας δημοφιλής τομέας. Με τη βοήθεια των εκπομπών των μέσων ενημέρωσης όπως το Criminal Minds και το Manhunter που έχουν δώσει μια εικόνα για το τι κάνει ένας ιατροδικαστής ψυχολόγος στην καθημερινή του ζωή. Πώς όμως ο τομέας αυτός συνδέεται με τους προαναφερθέντες τομείς της εγκληματολογικής επιστήμης και τί πραγματικά κάνει ένας εγκληματολογικός ψυχολόγος;

Σύμφωνα με τη Βρετανική Ψυχολογική Εταιρεία, εγκληματολογική ψυχολογία είναι όταν η ψυχολογία εφαρμόζεται σε οργανισμούς και σε ανθρώπους που σχετίζονται με τρεις κύριους τομείς: το σύστημα δικαιοσύνης, το δικαστήριο και το σύστημα υγείας. Ο κύριος στόχος του επαγγελματία είναι να συνεργαστεί με τους ανθρώπους και να δημιουργήσει ένα ελπιδοφόρο μέλλον, να βοηθήσει τους ανθρώπους με ποικίλα θέματα ψυχικής υγείας προς την επανασύνδεση και την αποκατάσταση και να δημιουργήσει μια ασφαλέστερη κοινότητα. Ο ψυχολόγος συνεργάζεται στενά με άτομα που έχουν πληγεί από κάποιο έγκλημα ή από άλλους τύπους του νομικού συστήματος, όπως τα οικογενειακά δικαστήρια (αυτό ισχύει κυρίως για το Ηνωμένο Βασίλειο). Συνεργάζονται στενά με κοινότητες και άτομα για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου τόσο για την παραβατικότητα όσο και για την υποτροπή, κατανοώντας και διερευνώντας τους λόγους για τους οποίους κάποιος θα παρανομήσει ή θα γίνει θύμα (π.χ. τραύμα στο παρελθόν, χρήση ουσιών).

Επιπλέον, ένας δικαστικός ψυχολόγος μπορεί να εργαστεί σε εγκληματολογικό περιβάλλον (φυλακή, κέντρο κράτησης ανηλίκων και εγκληματολογική ψυχιατρική μονάδα). Θα συμβουλεύει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σχετικά με τον τρόπο καλύτερης αντιμετώπισης των θεμάτων εντός του σωφρονιστικού συστήματος και του νομικού συστήματος όσον αφορά τους δράστες και τα θύματα. Το έργο τους καθοδηγείται από εμπειρικά παραγόμενες διατυπώσεις, οι οποίες τροφοδοτούν τα θεραπευτικά μονοπάτια, παρέχοντας ευκαιρίες για αποκατάσταση και επανένταξη.  Οι δικαστικοί ψυχολόγοι παρέχουν επίσης στοιχεία σε νομικά ή οιονεί νομικά πλαίσια για επιτροπές αναστολών και δικαστήρια ψυχικής υγείας και δικαστικές υποθέσεις. Βρίσκονται εκεί για να βοηθήσουν στην απεικόνιση της πολυπλοκότητας της ανθρώπινης φύσης, να αξιολογήσουν τον κίνδυνο που μπορεί να αποτελέσει ένα άτομο για την κοινωνία. 

Η σημασία της εργασίας ενός ιατροδικαστή δεν μπορεί να παραβλεφθεί στο πλαίσιο του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης. Εάν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για τους διάφορους κλάδους στο πλαίσιο της εγκληματολογίας, επισκεφθείτε το κανάλι του New York College στο YouTube και παρακολουθήστε το σεμινάριο για την εγκληματολογική επιστήμη: Μια διεπιστημονική και πολυεθνική προσέγγιση. Στο σεμινάριο, εμπειρογνώμονες, μεταξύ των οποίων η καθηγήτρια Έρση Καλφόγλου, ο καθηγητής Yanko Kolev, ο καθηγητής Σωτήριος Καλφόγλου, ο καθηγητής Γαβρίλης Πετρίδης και η Δρ Ντανιέλλα Πυλαρινού, από διαφορετικούς τομείς του εγκληματολογικού πεδίου και εργαζόμενοι σε διαφορετικές χώρες, συζήτησαν τους ρόλους τους, τις ευθύνες τους και πώς όλα συνδέονται μεταξύ τους για την κατανόηση του εγκλήματος και της εγκληματικότητας. Εάν ενδιαφέρεστε να διεξάγετε διδακτορική έρευνα σε αυτόν τον τομέα, το Τμήμα Ψυχολογίας του New York College θα χαρεί να σας γνωρίσει.